 Oryginalny artykuł był umieszczony pod nazwą Wyspa Spichrzów. Lista autorów jest dostępna w
historii strony. |
Wyspa Spichrzów (dawniej Speicherinsel) – wyspa w Gdańsku. Została utworzona w 1576 po przekopaniu kanału Nowej Motławy, który znajduje się po wschodniej stronie wyspy. Umiejscowiona jest w centrum miasta, na wschód od Głównego Miasta, otoczona wodami Motławy, Nowej Motławy i Opływu Motławy. Na północ od Wyspy Spichrzów znajduje się Wyspa Ołowianka.
Historia[]
Od XIII w. była to dzielnica przemysłowa z licznymi spichlerzami, w XVI w. było ich już około 340. Były to duże i przestronne magazyny, z wieloma piętrami, zbudowane z drewna, cegły, gliny, kamieni. Spichlerze położone nad brzegami rzek posiadały drewniane pomosty służące do załadunku lub wyładowywania towarów. Nie posiadały numerów, ale nazwy[1].
Wykopanie kanału i utworzenie wyspy ułatwiło ochronę spichrzów przed częstymi grabieżami. Na wyspie wprowadzono całkowity zakaz przebywania w nocy, dodatkowo w nocy spuszczano watahy psów. Rabunek karano śmiercią[2].
W 1540, podczas powodzi, Wyspa Spichrzów została całkowicie zalana i znajdowała się pod wodą przez dwa tygodnie[3].
Od 1885 towary były dostarczane do spichlerzy również koleją[4]. Na wyspie istniała rozwinięta sieć torowisk, biegnących z dworca Brama Nizinna. Ze względu na bezpieczeństwo przeciwpożarowe na terenie wyspy wagony kolejowe były ciągnięte przez konie, a nie przez parowozy, które miały zakaz wjazdu na teren wyspy[5]. Do dzisiaj zachowały się brukowane ulice i pozostałości na nich torów kolejowych, z obrotnicami kolejowymi które służyły do skręcania wagonami w poprzeczne ulice (dzięki czemu zmiana kierunku jazdy nie wymagała zajęcia torowiskami znacznej powierzchni niewielkiej wyspy).
W 1945 wyspa została prawie całkowicie zniszczona przez wkraczającą do miasta Armię Czerwoną. Najważniejszym ocalałym zabytkiem są Stągwie Mleczne (Brama Stągiewna), powstałe w latach 1517-1519, które zostały podczas ostrzału miasta w dużej części zburzone i spalone. Do dnia dzisiejszego odbudowano tylko kilkanaście budynków nad Motławą. Powstał też kwartał nowych budynków w stylu istniejących tam przed wojną zabytkowych kamienic przy ul. Stągiewnej, w środkowej części wyspy.
Północna część wyspy znajduje się w niemal całkowicie niezmienionej formie od 1945. Istnieją tam jedynie niezagospodarowane ruiny i resztki bardzo gęstej i zwartej, przedwojennej zabudowy. W 2007 miasto Gdańsk rozpisało konkurs na wybór inwestora[6].
31 grudnia 2009 miasto Gdańsk podpisało umowę z firmą Polnord SA na zabudowę Wyspy Spichrzów. Na jej mocy Gdańsk i Polnord SA utworzą spółkę celową, która ma zabudować 2,6-hektarową działkę na północnym cyplu wyspy. W nowej spółce Gdańsk obejmie 49 proc. udziałów, wnosząc do niej aportem grunty na wyspie, wycenione na 59 mln zł. Polnord SA obejmie 51 proc. udziałów w spółce, a jego zadaniem będzie zdobycie finansowania i zabudowa tego terenu[7].
W południowej części wyspy, przez którą przebiega Podwale Przedmiejskie wraz z linią tramwajową, trwa i jest zaplanowana realizacja kilku inwestycji[8]. Ta część wyspy rozwija się, ponieważ jest zabudowywana jako prywatne przedsięwzięcia[9].
Bibliografia[]
Linki zewnętrzne[]
Szablon:Commonscat
- Studencki projekt zabudowy Wyspy Spichrzów
- Marcin Pisarek: Wizualizacja projektu rekonstrukcji historycznej zabudowy Wyspy Spichrzów w Gdańsku
Przypisy
- ↑ Gdzie gdańszczanie przechowywali skarby?. trojmiasto.pl, 21 lutego 2011. [dostęp 21 lutego 2011].
- ↑ Ołów w spichlerzach i gdański skrzypek na dachu. trojmiasto.pl, 28 stycznia 2010. [dostęp 28 stycznia 2010].
- ↑ Gdańsk przez stulecia pod wodą. trojmiasto.pl, 10 grudnia 2009. [dostęp 10 grudnia 2009].
- ↑ Disputatio Tom V - Gdańsk. scribd.com.
- ↑ Brunon Zwarra Wspomnienia gdańskiego bówki - tom I., str. 73.
- ↑ "Czas na Wyspę Spichrzów", serwis UM Gdańsk
- ↑ "Nowe oblicze Wyspy Spichrzów", serwis UM Gdańsk
- ↑ Śródmieście Gdańska zmienia oblicze. trojmiasto.pl, 6 października 2011. [dostęp 6 października 2011].
- ↑ Wyspa Spichrzów. Po kawałku, ale budować. trojmiasto.gazeta.pl, 22 listopada 2011.