Gdańsk Wiki
Advertisement

<place lat="54.357357" lon="18.61291" width="250" zoom="5" /> <place lat="54.357357" lon="18.61291" width="250" zoom="10" />


Film_promocyjny_Gdańska_i_Regionu_-_Gdańsk_Convention_Bureau

Film promocyjny Gdańska i Regionu - Gdańsk Convention Bureau

Film promocyjny Gdańska

Gdańsk - miasto, położone na północy Polski, w województwie Pomorskim. W Gdańsku znajduje się słynny port, a także Morze Bałtyckie. Miasto Gdańsk jest jednym z pierwszych miast w Polsce. Gdańsk jest uważane za symboliczne miejsce wybuchu II wojny światowej. Podczas Euro 2012, na stadionie PGE Arena, będą rozgrywane mecze. Miasto kandydowało do zdobycia tytułu Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 r.

Klimat[]

Miesiąc I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
Najwyższa średnia temperatura dzienna (°C) +1,4 +2,1 +5,5 +10,1 +15,6 +19,0 +21,0 +21,4 +16,9 +12,0 +6,0 +2,9
Najniższa średnia temperatura dzienna (°C) -3,4 -3,0 -0,5 +2,7 +7,4 +11,0 +13,3 +13,1 +9,7 +5,8 +1,5 -1,6
Opady atmosferyczne (mm) 24,6 17,9 22,4 29,5 48,9 63,5 66,7 55,8 54,9 47,4 42,3 33,7
Liczba dni deszczowych 15 13 13 11 12 13 13 12 14 14 16 16
Źródło: Światowa Organizacja Meteorologiczna

Historia[]

Toponimia[]

Nazwa jest pochodzenia słowiańskiego – prasłowiański rdzeń *gъd oznaczał teren wilgotny, mokradła, być może mokry las. Dokładna etymologia nie została ustalona jednoznacznie. Pierwsza wzmianka o Gdańsku pochodzi z Żywotu Świętego Wojciecha, który opisuje wizytę biskupa na tym terenie wiosną 997. W dokumencie nazwa Gdańska zapisana jest jako Gyddanyzc[1].

W swej historii miasto nosiło także nazwy Kdansk, Gdanzc, Dantzk, Dantzig, Dantzigk, Danzig, Dantiscum, Dantzick i Gedanum.

Średniowiecze[]

Badania archeologiczne wskazują na istnienie w tym miejscu osady rzemieślniczo-rybackiej już w VII wieku. Powstały w II poł. X wieku zespół grodowy był jedną z najsilniejszych warowni w Polsce i uznawany był za twierdzę nie do zdobycia. Kontakty handlowe wczesnośredniowiecznego miasta sięgały Anglii, Rzymu i Bagdadu.

W X wieku Mieszko I przyłączył Pomorze Wschodnie z Gdańskiem i Zachodnie ze Szczecinem oraz Kołobrzegiem do Polski. W 997 roku w mieście przebywał w drodze do Prus święty Wojciech. Po zwycięskiej wojnie z Pomorzanami Bolesław III Krzywousty odzyskał dla Polski całe Pomorze Zachodnie i zdobył Pomorze Przednie. W 1217 i 1227 miały miejsce wyprawy pomorskie Leszka Białego i ustanowiono zwierzchność Polski nad Pomorzem Gdańskim. Po objęciu rządów na Pomorzu Gdańskim przez Świętopełka II, nastąpił okres uniezależnienia się regionu. W 1263 miasto otrzymało prawa miejskie wzorowane na prawie lubeckim. W 1271 Brandenburczycy zajęli miasto. Mściwój II dzięki pomocy Bolesława Pobożnego odzyskał miasto szturmem w 1272. 15 lutego 1282 w wyniku układu w Kępnie władca Wielkopolski, Przemysł II, uzyskał zwierzchnictwo nad Pomorzem Gdańskim.

W sierpniu 1308 Brandenburczycy opanowali miasto bez grodu, obronionego przez sędziego Boguszę. Krzyżacy wezwani przez Łokietka do pomocy przy usunięciu Brandenburczyków zajęli już w październiku część grodu i po nadejściu posiłków zaatakowali miasto. 13 listopada 1308, po wycofaniu się Brandenburczyków, Krzyżacy dokonali rzezi mieszkańców. W 1343 zawarto układ pokojowy z Krzyżakami, w wyniku którego król Kazimierz III Wielki zrzekł się Pomorza Gdańskiego. W tym samym roku prawa miejskie otrzymało Główne Miasto. 31 lipca 1346 wielki mistrz krzyżacki Heinrich IV Dusemer von Arfberg wydał dokument, który zlikwidował resztki działania prawa miejskiego według wzoru lubeckiego i zastąpił je prawem chełmińskim. W 1361 Gdańsk dołączył do Związku Miast Hanzeatyckich. W 1361, 1378, 1411 i 1416 wybuchały powstania antykrzyżackie, krwawo tłumione.

W 1410, po klęsce zakonu krzyżackiego w bitwie pod Grunwaldem, gdańska rada postanowiła uznać władzę Władysława Jagiełły, za co uzyskał liczne przywileje. Rok później Jagiełło w wyniku traktatu w Toruniu uwolnił Gdańsk od złożonej mu przysięgi. Gdańsk dotknęły represje ze strony Krzyżaków.

14 marca 1440 Gdańsk przystąpił do Związku Pruskiego. 11 lutego 1454, po 146 latach, zakończył się okres panowania Krzyżaków w Gdańsku. 6 marca tego roku król Kazimierz IV Jagiellończyk na wniosek poselstwa Związku Pruskiego, wcielił Gdańsk do Polski, udzielając mu jednocześnie przywileju bicia własnej monety. Gdańsk został zwolniony z prawa nabrzeżnego, a także dopuszczono przedstawicieli ziem pruskich do elekcji króla Polski. Był to okres, w którym Gdańsk stał się jednym z najbogatszych miast na świecie. Gdańsk przystąpił do wojny trzynastoletniej w 1455; gdańszczanie złożyli hołd Kazimierzowi Jagiellończykowi, a 25 maja 1457 miasto otrzymało Wielki Przywilej, zapewniający swobodny przywóz towarów Wisłą z Polski, Litwy i Rusi bez konieczności kontroli oraz inne przywileje, które miały wynagrodzić miastu wkład w wojnę. Zawarcie w 1466 pokoju toruńskiego zagwarantowało Pomorzu Gdańskiemu oraz Warmii pozostanie przy Polsce. W 1467 król zlikwidował urząd gubernatora i powołał na wzór Korony tytuł capitaneus Prussiae Generalis. Utworzone zostało województwo pomorskie.

Dzieje nowożytne (XVI – XIX wiek)[]

W czasie wojny polsko-krzyżackiej 1519-1521, w dniach 810 listopada 1520 posiłkujący krzyżaków niemieccy landsknechci ostrzelali Gdańsk z Biskupiej Górki. W 1525 miał miejsce tumult gdański – wystąpienie luterańskiego pospólstwa i plebsu przeciwko burmistrzowi Eberhardowi Ferberowi, które obaliło stary magistrat. 17 kwietnia 1526 król Zygmunt wkroczył do Gdańska na czele 8-tysięcznego wojska, rozkazał ściąć buntowników i rozszerzył uprawnienia swojego burgrabiego. Król Zygmunt August specjalnym dekretem tolerancyjnym dla Gdańska z 1557 uspokaja nastroje społeczne i kładzie kres walkom religijnym w mieście. 16 grudnia 1577 Stefan Batory potwierdził przywileje miasta i rozszerzył tolerancję religijną na inne wyznania. Gdańsk stał się schronieniem dla obcokrajowców prześladowanych w swoich krajach za przekonania religijne wśród których były osoby wybitne i uzdolnione.

28 listopada 1627 na redzie gdańskiej rozegrała się morska bitwa pod Oliwą. 3 maja 1660 zawarcie pokoju oliwskiego zakończyło okres potopu szwedzkiego.

Gdańsk był głównym punktem oporu zwolenników Stanisława Leszczyńskiego w czasie wojny o sukcesję polską. Od lutego do września 1734, był oblegany przez Rosjan i częściowo zniszczony przez ostrzał artyleryjski. Królestwo Prus zajęło w 1772 niektóre majątki Gdańska oraz Nowy Port. 23 stycznia 1793 Prusy dokonały zaboru Gdańska.

26 maja 1807 wojska napoleońskie zdobyły miasto. 9 lipca 1807 na mocy postanowień traktatu w Tylży, utworzono pierwsze Wolne Miasto Gdańsk. Od lutego 1814 Gdańsk ponownie znalazł się pod panowaniem Prus, co zostało potwierdzone na kongresie wiedeńskim w 1815. Do połowy XIX wieku nastąpił ogólny upadek miasta. Po 1850, gdy utworzono połączenia kolejowe z Bydgoszczą, Szczecinem i Berlinem, a następnie z Warszawą – stopniowo sytuacja miasta się poprawiała.

Historia najnowsza (XX – XXI wiek)[]

Od 1920, na mocy traktatu wersalskiego Gdańsk ponownie stał się Wolnym Miastem.Polska odpowiadała za politykę zagraniczną i obronną miasta, koleje, pocztę, miała także składnicę wojskową na Westerplatte, prawo swobodnego używania portu gdańskiego, a samo miasto było w unii celnej z Polską. Według szacunków w 1923 ludność polska mogła stanowić 15% mieszkańców miasta[2], a w 1939 – ok. 10%[3]. W 1925 na terenie Wolnego Miasta została utworzona archidiecezja gdańska. W 1933, po dojściu nazistów do władzy i utworzeniu III Rzeszy, rozpoczęły się prowokacje antypolskie oraz prześladowania polskich działaczy i organizacji.

1 września 1939 salwa z okrętu Schleswig-Holstein na Westerplatte była drugim tuż po bombardowaniu Wielunia atakiem na Polskę rozpoczynającym II wojnę światową. Na początku II wojny światowej Gdańsk stanowił silny ośrodek polskiej konspiracji, ale wielu konspiratorów zginęło na skutek denuncjacji gdańskich Niemców[4].

Pod koniec marca 1945 wojska radzieckie i polskie wchodzące w skład II Frontu Białoruskiego przystąpiły do szturmu na miasto. 30 marca 1945 miasto zostało zdobyte i w znacznej części zniszczone. Zniszczeniu uległo m.in. 90% zabytkowego śródmieścia, przy czym szacuje się, że ok. połowy zniszczeń powstało w rezultacie nalotów lotniczych w trakcie wojny bądź ostrzału artyleryjskiego podczas walk, zaś drugą połowę stanowiło burzenie miasta przez wojska sowieckie[3][5][6][7].

W rezultacie konferencji poczdamskiej Gdańsk wrócił do Polski. 9 lipca 1945 po raz pierwszy zebrała się Miejska Rada Narodowa [3]. Od 1946 Gdańsk był siedzibą województwa gdańskiego.

Spośród pozostałych w mieście mieszkańców Wolnego Miasta, ludność niemiecka (ok. 120-130 tys. osób w połowie 1945) w zdecydowanej większości została przesiedlona [8] do Niemiec, zaś ludność polska, zmuszona po zajęciu Wolnego Miasta przez III Rzeszę do podpisania Volkslisty, zobowiązana była poddać się procedurze weryfikacji organizowanej przez nowe władze. Od połowy 1945 Gdańsk był celem licznych transportów przymusowych wysiedleńców z Kresów Wschodnich

  1. Kazimierz Rymut: Nazwy Miast Polski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 72. ISBN 83-04-02436-5. 
  2. Edmund Cieślak i Czesław Biernat: Dzieje Gdańska, Wyd.Morskie, Gdańsk 1975, s.141
  3. 3,0 3,1 3,2 Wspomnienia z odbudowy Głównego Miasta. Izabella Greczanik-Filipp (red.). T. 2. Gdańsk: "Marpress", 1997. ISBN 83-87291-23-4. 
  4. Teresa Grzybkowska: Gdańsk, Wyd. Dolnośląskie, Wrocław 2000, ISBN 83-7023-770-3, s.175
  5. Waldemar Kowalski: W cieniu wyzwolenia – Gdańsk 1945. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej, 2005. 
  6. Szablon:Cytuj pismo
  7. Szablon:Cytuj pismo
  8. Edmund Jan Osmańczyk: Encyklopedia ONZ i stosunków międzynarodowych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1982, s. 438. ISBN 83-214-0092-2. 

[1].

Podczas wydarzeń Grudnia 1970, rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej. Doszło do walk ulicznych i starć z organami bezpieczeństwa, a w efekcie do podpalenia gmachu KW Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w czasie trwającego wiecu protestacyjnego.

31 sierpnia 1980 podpisano porozumienia sierpniowe kończące falę protestów robotniczych i strajków. Porozumienie gwarantowało między innymi powstanie pierwszych niezależnych związków zawodowych. Wydarzenia te przyjmuje się jako początek procesu obalenia systemu komunistycznego we Europie Wschodniej. W 1987 do Gdańska z wizytą przybył Jan Paweł II.

W 1992 diecezja gdańska została podniesiona do rangi archidiecezji. 24 listopada 1994 podczas koncertu w hali Stoczni Gdańskiej wybuchł pożar, w którym śmierć poniosło 7 osób, a 300 zostało rannych. 17 kwietnia 1995 doszło do eksplozji gazu i zawalenia się wieżowca mieszkalnego, w wyniku czego zginęły 22 osoby. W 1997 uroczyście obchodzono 1000-lecie Gdańska.

2 września 2002 w Dworze Artusa odbyło się uroczyste wręczenie władzom Gdańska Honorowej Flagi Rady Europy. Z rąk Benno Zierera, członka Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy flagę odebrali prezydent Gdańska Paweł Adamowicz oraz przewodniczący Rady Miasta Gdańska Bogdan Oleszek. Wieczorem Honorową Flagę Rady Europy wciągnięto na maszt na Nowym Ratuszu. Wyróżnienie stanowić miało wyraz uznania dla aktywności miasta w rozwijaniu kontaktów z zagranicznymi miastami partnerskimi oraz jest swoistą nagrodą za dokonania Gdańska w dziedzinie promocji idei jedności europejskiej.

W 2005 odbyły się oficjalne uroczystości z okazji 25-lecia powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność". Wśród wielu konferencji, wystaw i pokazów, na terenie Stoczni Gdańskiej odbył się koncert Jean Michela Jarre'a, który zgromadził ponad 100 tysięcy widzów.

Dzielnice Gdańska[]

Spis dzielnic Gdańska.

Transport Publiczny[]

Plik duzy 602

Autobusy[]

Autobusy miejskie w Gdańsku Linie autobusowe zwykłe: 100106, 108, 110, 111, 112, 113, 115, 116, 117, 118, 120, 122, 123, 124, 126, 127, 129, 130, 131, 136, 138, 139, 142, 143, 148, 149, 151, 154, 155, 156, 157, 162, 164, 166, 167, 168, 169, 171, 174, 175, 178, 179, 183, 184, 186, 188, 189, 195, 199, 200, 205, 207, 210, 212, 213, 227, 232, 255, 256, 262, 264, 275, 283, 295, 315, 367, 384, 512, 574, 622

  • Wszystkie przystanki, z których korzystają linie nocne, są dla nich na żądanie z wyjątkiem: Dworzec Główny, Brama Wyżynna, Hucisko, Port Lotniczy i końcowych.
  • Linie autobusowe nocne: N1, N2, N3, N4, N5, N6, N8, N9, N11, N12, N13

Tramwaje[]

Tramwaje w Gdańsku

Linie tramwajowe: 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14

Oprócz tego uruchamiane są w zależności od potrzeb dodatkowe linie: 6X (linie dzienne w sezonie letnim), N0 (linia nocna okazjonalna oraz sezonowo w weekendy), 9X (linie zastępcze na czas remontów)

Szybka Kolej Miejska (SKM)[]

Mapa trasy SKM

  1. Błąd rozszerzenia cite: Błąd w składni znacznika <ref>; brak tekstu w przypisie o nazwie wspomnieniazodbudowy2
Advertisement